همان طور که در بخش اول گزارش معرفی ماهواره برهای ایرانی منتشر شد، بهينه‎سازي سامانه‎اي که توانمندي آن در عمل به اثبات رسيده و استفاده از فناوري هاي موجود در آن براي ساخت نمونه‎هاي ديگر، گامي منطقي و بسيار صرفه جويانه در جهت توسعه صنعت مورد نظر است که افزايش سرعت پيشرفت در آن، از شيرين ترين نتايجي است که بدست خواهد آمد.

برای نمونه شرکت فضایی اسپيس-ايکس به عنوان يک شرکت خصوصي، تنها در کمتر از 10 سال، موفق شده به رقيب جدي براي شرکت‎هاي باسابقه چند ده سال در عرصه پرتاب ماهواره تبديل شود. اين شرکت بر اساس ماهواره‎بر «فالکون» خود، چندين مدل با توانمندي‎هاي بسيار متفاوت را توسعه داده و از نظر قيمت تمام شده نيز فضاي رقابت را سخت‎تر کرده به طوري که موفق به دريافت سفارش پرتاب محموله‎هاي فضايي از سازمان فضايي آمريکا، ناسا نیز شده است.

دانشمندان زيرک و توانمند صنعت فضايي ايران نيز اين رويکرد هوشمندانه و صرفه‎جويانه را در دستور کار قرار داده و ضمن بهينه‎سازي نمونه موجود که ذکر شد، اقدام به طراحي ماهواره‎برهاي بزرگتر و سنگين‎تر براي رسيدن به ارتفاعات بسيار بالاتر با استفاده از بخش‎هاي نمونه‎هاي موجود کرده اند. 

اولين محصول معرفي شده حاصل اين روش، ماهواره‎بر سيمرغ است که نمونه مقیاس واقعی آن در 14 بهمن ماه سال 1388 برای اولین بار رونمايي شد و قرار است ماهواره هایی چون طلوع، ظفر، مصباح و آتست با آن، راهی ماموریت شوند.

سيمرغ، ماهواره‌بري دو مرحله‎اي است که در راستاي دستيابي به بخشي از اهداف برنامه فضايي ايران طراحي و ساخته شده است و با بهره‎گيري از پيشران سوخت مايع مي‎تواند ماهواره‎هايي در رده جرمي سنگين‎تر نسبت به موشک سفیر و با حداکثر وزن 100 کيلوگرم را درمدار حدود 500 کيلومتري و زاويه ميل مداري 55 درجه قرار دهد و همچنين قادر به تزريق ماهواره‎هايي با جرم چند صد کيلوگرم در مدارهاي نزديک به زمين (LEO) است.

این موشک دارای طول کلی 25.9 متر است که 17.8 آن مربوط به مرحله اول و 8.1 متر آن نیز متعلق به مرحله دوم آن است. قطر مرحله اول این موشک برابر 2.4 متر و قطر مرحله دوم آن برابر 1.5 متر است. 

همچنین در زمان رونمایی رانش مرحله اول 142 و مرحله دوم نیز 7.2 تن-نیرو اعلام شد.

به گزارش مشرق، اين ماهواره‎بر در واقع گام نخست ايران براي انتقال ماهواره‎ها در مدار برگشت ناپذير بيش از 1000 کيلومتري از سطح زمين است که علاوه بر تأمين عمرهاي بسيار بالاتر براي ماهواره‎ها، زمان پوشش دهي بر کشور را نيز به نحو چشمگيري مي‎افزايد.

با توجه به تغییرات بسیار زیاد سیمرغ نسبت به سفیر فناوری‎های مورد نیاز برای رسیدن به یک ماهواره‎بر جدید یعنی طراحی، ساخت، آزمایش، شبیه‎سازی، ایمنی، دقت و صحت عملکرد مراحل و تمام زیرسامانه(هدایت، کنترل، ناوبری، مخابراتی، تزریق ماهواره، موتورها، پمپ ها، حسگرها، رایانه ها و ...) دوباره دست به دست هم دادند تا این محصول به تولید برسد. 

این فناوری‎ها توسط بخش‎ها و صنایع مختلف نظیر طراحی و تحقیقات، موتور، سوخت، هدایت و کنترل، ساخت حسگر، سازه و تجهیزات پرتاب به کار گرفته شدند و در نهایت انواع آزمایش های لازم نظیر استاتیک، خواص جرم، مودال، تلاطم سوخت، ارتعاشات، شوک، حرارت سازه و جدایش روی بخش‎های مربوطه در موشک به انجام رسید.

پس از اجراي دقيق هر يک از اين آزمايش‎ها و بررسي و تحليل موشکافانه داده‎هاي ثبت شده، تيم‎هاي طراحي در صورت نياز مجدداً‌ اقدام به بازبيني بخش‎هاي مربوطه و تجديد طرح و ساخت نمونه جديد و اجراي مجدد آزمايش‎ها می کنند و تنها پس از تأييد شدن نهايي تمام بخش‎ها ماهواره‎بر براي اجراي آزمايش عملياتي مهيا مي‎شود.

پس از این مراحل بوده که ماهواره‎بر سيمرغ به امکان رسیدن به سرعتي برابر با 7500 متر در ثانيه دست یافته و پايه مناسبي براي رسيدن به سرعت فرار از جاذبه زمين است که برابر 11.2 کيلومتر در ثانيه بوده و بنا بر این توان انتقال ماهواره به مدارهاي بالاتر و غير قابل برگشت در فضا را دارد.

محاسبات نشان مي‎دهد که نزديک به 144 تن نيروي رانش براي قرار دادن يک ماهواره 100 کيلوگرمي در ارتفاع 500 کيلومتري مورد نياز است. طراحي و ساخت و توسعه موتوري با اين قدرت بنا بر استانداردهاي بين المللي کمتر از 6 سال طول نمي‎کشد. اما ماهواره‎ها منتظر رسيدن به مدار هستند و کشورهاي فضايي پرتاب کننده نيز از پرتاب آنها طفره مي‎روند.
 

از اين رو براي رسيدن به اين مقدار رانش، 4 موتور بهينه شده مورد استفاده در مرحله اول سفير، که هرکدام از آنها رانشي تقريباً به اندازه 32 تن-نيرو دارند، کلاستر شده‎اند يعني براي رسيدن به قدرت‎هاي بالاتر کنار هم قرار گرفته‎اند و در مجموع حدود 128 تن-نيرو را ارائه مي‎دهند.

سيمرغ 87 تني بايد بتواند در هنگام پرواز زاويه مناسب را بگيرد براي اين منظور 4 موتور يا به عبارت دقيقتر محفظه کنترلي ديگر نيز در مرحله اول سيمرغ حضور خواهند داشت که نزديک به 15 تن-نيرو ايجاد مي کند و با اضافه شدن این میزان به توان موتورهای اصلی نیروی لازم برای رسیدن به مدار 500 کیلومتری فراهم می شود.

بدين ترتيب با استفاده از پيشراني که قبلآً بدرستي کار کرده، يکي از اصلي‎ترين بخش‎هاي ماهواره‎بر سيمرغ، آماده می‎گردد. البته، موتور مرحله اول سيمرغ به گونه‎اي طراحي شده است که بتواند تمام اعضاي خانواده سيمرغ را تأمين کند يعني تمام اعضاي اين خانواده که قرار است در سال‎هاي آينده ماهواره‎هاي سنگين‎تري را در مدار قرار دهند با همين موتور کار خواهند کرد.

طبیعی است امکان استفاده از نمونه‎های جدید موتورهای سفیر با رانش 37 تن-نیرو هم در ماهواره بر سیمرغ وجود دارد که شاید از دلایل تأخیر اولین پرتاب این موشک نسبت به زمان‎های اعلام شده نیز همین باشد.

به گفته مسئولان، نسل بعدی ماهواره‎بر سيمرغ یعنی «سپهر» در آينده نزديک به توان انتقال ماهواره‎هايي با جرم 700 کيلوگرم به مدار 1000 کيلومتري دست خواهد يافت که اولین پرتاب آن فعلاً برای سال 1394 برنامه‎ریزی شده است.

به گزارش مشرق، فعالیت مهم دیگری که برای فراهم کردن مقدمات دستیابی کشورمان به مدارهای بالاتر با موشک های بزرگتر سیمرغ و سپهر به انجام رسیده، طراحی و ساخت پایگاه جدید پرتاب با نام «امام خمینی(ره)» در استان سمنان است. این مجموعه تا بهمن ماه سال گذشته بیش از 90 درصد پیشرفت داشته که به احتمال زیاد در سال جاری امکان اولین آزمایش عملیاتی موشک سیمرغ را خواهد داشت و سردار وحیدی وزیر سابق دفاع نیز در مصاحبه اخیر خود از افتتاح قریب الوقوع آن خبر داده است. 

با توجه به الزامات پرتاب یک موشک ماهواره‎بر بزرگ نیاز به ساخت این پایگاه و سکوی پرتاب جدید لازم بوده زیرا سکوی پرتاب ماهواره‎بر سفیر که بر مبنای پرتابگرهای متحرک موشک های بالستیک ایران توسعه یافته بود امکان استفاده برای موشکی به بزرگی سیمرغ را ندارد.

برای پرتاب موشک های ماهواره‎بر به مدارهای بالاتر نیز طرح ساخت یک پایگاه پرتاب در نزدیک‎ترین نقاط کشور به خط استوا در دستور کار است زیرا قرار دادن ماهواره در مدارهای بالا با پرتاب از چنین محلی به انرژی کمتری نیاز دارد.

با در نظر گرفتن تمامی مشکلات فناورانه پیشروی متخصصان کشورمان، برنامه فضایی ایران از روند رو به رشد مناسبی برخوردار است که مهمترین گام برای مأموریت های جدی تر و به کارگیری ماهواره های عملیاتی تولید ماهواره برهای بزرگتر با قابلیت اطمینان کافی است. 

امروزه حتی کشورهایی که سابقه آنها در صنعت فضایی از کل عمر انقلاب اسلامی نیز بیشتر است مانند هند و روسیه چه در کاربری ماهواره‎برهای فعلی خود و چه در توسعه نمونه‎های جدید با چالش ها بزرگ و حتی شکست‎های فضایی سنگین و پرهزینه رو به رو می‎شوند بنا بر این در هر مقطعی از برنامه فضایی کشور خصوصاً در گذار از ماهواره‎برهای فعلی به نمونه‎های بزرگ مانند سیمرغ و سپهر باید انتظار بروز شکست و البته شجاعت پذیرفتن و اعلام آن را داشت. 

هر چند ظاهراً بهره‎گیری از تجارب فضایی کشورهای دیگر به طور مستقیم ممکن نیست اما می‎توان با در نظر داشتن علل و عوامل اعلام شده از سوی آنها در این مسیر با خطای و شکست‎های کمتر به پیشرفت رسید.